Dermatoallerji
Atopik dermatit; Atopik dermatit çok sistemi tutan genetik bir allerji türüdür. Deri, solunum sistemi, göz, gastrointestinal sistem tutulabilir. Deride ekzema ve ürtiker (kurdeşen) şeklinde reaksiyonlar, solunum sisiteminde hapşırık, burun akıntısı, nefes darlığı ve astım, gözde kaşınma, şişme, kızarma, gastrointestinal sistemde bulantı ve ishal şeklinde yakınmalara neden olur. Bebeklerde yanaklarda kızarıklık şeklinde başlar. Bu bebeklerde sık pişik, konak gibi reaksiyonlar görülür.
2. aydan sonra başlar ömür boyu sürebilir veya yaş dönümlerinde kaybolabilir. Bu yaş dönümleri bebeklikten çocukluğa geçiş, çocukluktan ergenliğe geçiş veya ergenlikten yetişkinliğe geçiştir.
Genetik ve çevresel faktörler rol oynar. Anne babasında veya herhangi birinde atopik dermatit varsa çocukta çıkma olasılığı çok yüksektir. Çevresel faktörlere allerjenler denir. Alerji yapan maddeler olan alerjenler alerji deri ve kan testleri ile saptanır.
Deri alerji testleri prick test ve yama testidir. Prick test, ön kola çok küçük delikler açılarak ve bu deliklere alerjenler damlatılarak yapılır. En yeni sistemlerde 5’li delici ve damlatıcı aynı alettir ve bu iki işlem bir defada yapılır. 10 dakika sonra hangi alerjen bölgesinde kızarıklık kabarma ve hatta su kabarcıkları oluştuğu saptanır. Reaksiyon şiddeti +,++,+++,++++ olarak belirlenir. En sık pozitif çıkan alerjenler polenler ve ev tozu akarlarıdır. Testte pozitif çıkan alerjenlere karşı aşılar geliştirilmiştir. Hatta bunlar injeksiyon şeklinde iğneyle değil dil altı damla şeklinde de uygulanır.
Yama testi, alerjen emdirilmiş kağıtların sırta yapıştırılması şeklinde uygulanır. 2 gün sonra yapışık kağıtlar açılır ve hangi alerjen bölgesinde kızarıklık kabarma ve bazen su kabarcıkları olduğu saptanır. Reaksiyonun şiddeti +,++,+++,++++ olarak değerlendirilir. En sık metaller, lastik, kauçuk gibi maddeler, kozmetik ve deri kremleri, şampuanlar, boyalar pozitif saptanır.
Testlerde pozitif çıkan maddelerden uzak durma, tolerans gelişmesi için bu maddelere vücudu alıştırma, aşı tedavisi haricinde allerjide başlıca rol oynayan mast hücrelerinin aktivitesini engellemek ve o hücreleri dengeli bir hale getirmek amacıyla ketotifen kullanılırsa iyi sonuçlar alınmaktadır. Ayrıca atopik dermatitli hastaların derileri yapısal olarak kuru ve kaşıntılıdır. Kuruluğu gidermek ve doymamış yağ asidi dengelerini normalleştirmek için evening primrose oil de yardımcı tedavi olarak verilebilir.
Ekzemalı deri bölgelerine kortizonlu kremler, pimecrolimus, tacrolimus kremler uygulanabilir.
